Η «Ελένη» του Ευριπίδη ανέβηκε το 1999 στην Επίδαυρο από το Αμφι-Θέατρο του σκηνοθέτη Σπύρου Ευαγγελάτου με τη Λήδα Τασοπούλου στο ρόλο της ηρωίδας. Ακολουθούν οι συνεντεύξεις που παραχώρησαν τότε στην εφημερίδα το Βήμα:
«Το πιο ιδιότυπο ίσως έργο από όλα όσα έχω κάνει. Εδώ στην πορεία του έργου υπάρχει μια αίσθηση κυματισμού. Κι αυτή είναι και η μεγάλη δυσχέρεια της "Ελένης". Αρχίζει λυρικοδραματικά, περνάει σε φάρσα, ξαναγυρίζει σε έναν παράξενο λυρισμό με τρεις αλλεπάλληλες αναγνωρίσεις και αυτός ο κυματισμός εξακολουθεί ως το τέλος. Υπάρχει μια ευφρόσυνη, ιλαρή διάθεση, εισβάλλουν και τα στάσιμα. Στόχος της παράστασης του Αμφι-Θεάτρου είναι να διατηρήσει αυτό τον κυματισμό. Δυσχέρεια και γοητεία μαζί. Αυτό είναι και το στοίχημα. Και φυσικά να διατηρηθεί η αισθητική του έργου, να προβληθεί το νόημά του. Άλλωστε οι ιδιορρυθμίες της "Ελένης" αποτελούν πρόκληση για έναν σκηνοθέτη που πιστεύει ότι τα έργα αυτά έχουν ζωντανά στοιχεία μέσα τους. Ο αγώνας δεν είναι εύκολος, διότι όλα αυτά πρέπει να επιτευχθούν σε μεγάλα θέατρα με ανάμεικτο κοινό. Θέλουμε, εκεί που πάνε να γελάσουν οι θεατές, να τους καθυστερήσουμε προς το δραματικό και μετά να τους ξαναφήσουμε. Η παράστασή μας επιπλέον στηρίχθηκε σε αυτό καθαυτό το νόημα του έργου. Είναι ένα έργο που πιθανότατα γράφτηκε μετά τη σικελική καταστροφή. Διαθέτει μια κριτική του πολέμου, από την οποία έμμεσα και καλόγουστα βγαίνει επίσης το παιχνίδι του "είναι" και του "φαίνεσθαι". Μην ξεχνάμε ότι η Ελένη εθεωρείτο ότι είναι στην Τροία ενώ εκεί βρισκόταν ένα συννεφένιο είδωλό της, μια Νεφέλη. Όλος ο πόλεμος, όλες οι σφαγές, οι εξόριστοι, πρόσφυγες, νεκροί, τραυματίες, ανάπηροι, όλα έγιναν «για ένα πουκάμισο ανοιχτό, για μιαν Ελένη». Στην πραγματικότητα, για μια Νεφέλη. Κι αυτό προσπαθούμε να το εντάξουμε στην παράσταση . Το λιτό σκηνικό (ο τάφος του Πρωτέως στο βάθος, η είσοδος του παλατιού κατ' εξαίρεση στα δεξιά, προς την πάροδο , τα κάτοπτρα που υποδηλώνουν το δισυπόστατο) λειτουργεί μέσα σε αυτό το παιχνίδι και οι ηθοποιοί όπως ερμηνεύουν τους ρόλους τους κινούνται ανάμεσα από αυτά, οπότε άλλοτε εμφανίζονται ως χαρακτήρες, άλλοτε δίνουν την εντύπωση ότι είναι είδωλα. Ελπίζω ότι αυτή η αίσθηση θα δώσει μια φρεσκάδα στην παράσταση». Το κοστούμι διαθέτει φαντασία, με έντονα χρώματα. Όσο για τη μουσική του Γιώργου Κουρουπού, ανήκει και αυτή στα συν της παράστασης. Ώρες ώρες είναι σαν ιμπρεσιονιστική, άλλοτε πιο συγκεκριμένη, αλλού είναι πιο ιλαρή, αλλού λιγότερο. Ενώ είναι δυτικότροπη κατά κανόνα, έχει κάποια στοιχεία ελληνικά ή ανατολίζοντα».
«Σαν κύμα της θάλασσας»
«Η Ελένη είναι μια ψεύτικη Ελένη, μια φανταστική αιτία συμφοράς. Είναι από τους πιο ενδιαφέροντες ρόλους που αντιμετωπίζω, ένας ρόλος που ξεφεύγει από τα χέρια σαν νερό, τον οποίο πρέπει να ορίζεις και να καθορίζεις διαρκώς. Η Ελένη επιδέχεται πολλά ηχοχρώματα ερμηνείας. Διαθέτει μια ρευστότητα. Από την πλευρά μου καθορίζω την ερμηνεία ήδη από τον πρόλογο, έναν πρόλογο με ξεχωριστό ενδιαφέρον, που αναφέρει γύρω στις 17 φορές τη λέξη "εγώ". Και είναι μια πρόκληση αυτή η μελέτη τού εγώ, της ταυτότητάς μου ως Ελένης. Διότι εκείνη που βγαίνει και παίζει δεν είναι το είδωλο, το σύννεφο, το αέρινο κατασκεύασμα της Ηρας. Κάνει ένα παιχνίδι: θέλει η ίδια να τοποθετήσει τον εαυτό της ενώπιον του κοινού. Και τα κάτοπτρα του σκηνικού συμβάλλουν σε αυτό το παιχνίδι της: η Ελένη της σάρκας και των οστών, η Ελένη του ειδώλου. Συμπαραστάτης μου στη διαδρομή προς τον ρόλο στάθηκε η "Ιφιγένεια εν Ταύροις" που έκανα προ διετίας. Ήταν το πρώτο σκαλοπάτι για αυτό τον μοντέρνο τρόπο που χάραξα για να ερμηνεύσω τον ρόλο. Και πιστεύω ότι παίζω την Ελένη στην πιο κατάλληλη στιγμή, σε μια στιγμή δικής μου σκηνικής ωριμότητας. Την ερμηνεύω ως κύμα θαλάσσης, ως παιχνίδι ανάμεσα στο είναι και στο φαίνεσθαι. Αλλά και πέρα από αυτό. Η Ελένη είναι το κατασκεύασμα που φτιάχνουν οι άνθρωποι για να πυρπολήσουν. Είναι ο ρόλος που θέτει το ερώτημα:
Γιατί έγινε ο πόλεμος; Γιατί γίνονται οι πόλεμοι;».
«Το πιο ιδιότυπο ίσως έργο από όλα όσα έχω κάνει. Εδώ στην πορεία του έργου υπάρχει μια αίσθηση κυματισμού. Κι αυτή είναι και η μεγάλη δυσχέρεια της "Ελένης". Αρχίζει λυρικοδραματικά, περνάει σε φάρσα, ξαναγυρίζει σε έναν παράξενο λυρισμό με τρεις αλλεπάλληλες αναγνωρίσεις και αυτός ο κυματισμός εξακολουθεί ως το τέλος. Υπάρχει μια ευφρόσυνη, ιλαρή διάθεση, εισβάλλουν και τα στάσιμα. Στόχος της παράστασης του Αμφι-Θεάτρου είναι να διατηρήσει αυτό τον κυματισμό. Δυσχέρεια και γοητεία μαζί. Αυτό είναι και το στοίχημα. Και φυσικά να διατηρηθεί η αισθητική του έργου, να προβληθεί το νόημά του. Άλλωστε οι ιδιορρυθμίες της "Ελένης" αποτελούν πρόκληση για έναν σκηνοθέτη που πιστεύει ότι τα έργα αυτά έχουν ζωντανά στοιχεία μέσα τους. Ο αγώνας δεν είναι εύκολος, διότι όλα αυτά πρέπει να επιτευχθούν σε μεγάλα θέατρα με ανάμεικτο κοινό. Θέλουμε, εκεί που πάνε να γελάσουν οι θεατές, να τους καθυστερήσουμε προς το δραματικό και μετά να τους ξαναφήσουμε. Η παράστασή μας επιπλέον στηρίχθηκε σε αυτό καθαυτό το νόημα του έργου. Είναι ένα έργο που πιθανότατα γράφτηκε μετά τη σικελική καταστροφή. Διαθέτει μια κριτική του πολέμου, από την οποία έμμεσα και καλόγουστα βγαίνει επίσης το παιχνίδι του "είναι" και του "φαίνεσθαι". Μην ξεχνάμε ότι η Ελένη εθεωρείτο ότι είναι στην Τροία ενώ εκεί βρισκόταν ένα συννεφένιο είδωλό της, μια Νεφέλη. Όλος ο πόλεμος, όλες οι σφαγές, οι εξόριστοι, πρόσφυγες, νεκροί, τραυματίες, ανάπηροι, όλα έγιναν «για ένα πουκάμισο ανοιχτό, για μιαν Ελένη». Στην πραγματικότητα, για μια Νεφέλη. Κι αυτό προσπαθούμε να το εντάξουμε στην παράσταση . Το λιτό σκηνικό (ο τάφος του Πρωτέως στο βάθος, η είσοδος του παλατιού κατ' εξαίρεση στα δεξιά, προς την πάροδο , τα κάτοπτρα που υποδηλώνουν το δισυπόστατο) λειτουργεί μέσα σε αυτό το παιχνίδι και οι ηθοποιοί όπως ερμηνεύουν τους ρόλους τους κινούνται ανάμεσα από αυτά, οπότε άλλοτε εμφανίζονται ως χαρακτήρες, άλλοτε δίνουν την εντύπωση ότι είναι είδωλα. Ελπίζω ότι αυτή η αίσθηση θα δώσει μια φρεσκάδα στην παράσταση». Το κοστούμι διαθέτει φαντασία, με έντονα χρώματα. Όσο για τη μουσική του Γιώργου Κουρουπού, ανήκει και αυτή στα συν της παράστασης. Ώρες ώρες είναι σαν ιμπρεσιονιστική, άλλοτε πιο συγκεκριμένη, αλλού είναι πιο ιλαρή, αλλού λιγότερο. Ενώ είναι δυτικότροπη κατά κανόνα, έχει κάποια στοιχεία ελληνικά ή ανατολίζοντα».
«Σαν κύμα της θάλασσας»
Σπύρος Ευαγγελάτος, σκηνοθέτης
«Η Ελένη είναι μια ψεύτικη Ελένη, μια φανταστική αιτία συμφοράς. Είναι από τους πιο ενδιαφέροντες ρόλους που αντιμετωπίζω, ένας ρόλος που ξεφεύγει από τα χέρια σαν νερό, τον οποίο πρέπει να ορίζεις και να καθορίζεις διαρκώς. Η Ελένη επιδέχεται πολλά ηχοχρώματα ερμηνείας. Διαθέτει μια ρευστότητα. Από την πλευρά μου καθορίζω την ερμηνεία ήδη από τον πρόλογο, έναν πρόλογο με ξεχωριστό ενδιαφέρον, που αναφέρει γύρω στις 17 φορές τη λέξη "εγώ". Και είναι μια πρόκληση αυτή η μελέτη τού εγώ, της ταυτότητάς μου ως Ελένης. Διότι εκείνη που βγαίνει και παίζει δεν είναι το είδωλο, το σύννεφο, το αέρινο κατασκεύασμα της Ηρας. Κάνει ένα παιχνίδι: θέλει η ίδια να τοποθετήσει τον εαυτό της ενώπιον του κοινού. Και τα κάτοπτρα του σκηνικού συμβάλλουν σε αυτό το παιχνίδι της: η Ελένη της σάρκας και των οστών, η Ελένη του ειδώλου. Συμπαραστάτης μου στη διαδρομή προς τον ρόλο στάθηκε η "Ιφιγένεια εν Ταύροις" που έκανα προ διετίας. Ήταν το πρώτο σκαλοπάτι για αυτό τον μοντέρνο τρόπο που χάραξα για να ερμηνεύσω τον ρόλο. Και πιστεύω ότι παίζω την Ελένη στην πιο κατάλληλη στιγμή, σε μια στιγμή δικής μου σκηνικής ωριμότητας. Την ερμηνεύω ως κύμα θαλάσσης, ως παιχνίδι ανάμεσα στο είναι και στο φαίνεσθαι. Αλλά και πέρα από αυτό. Η Ελένη είναι το κατασκεύασμα που φτιάχνουν οι άνθρωποι για να πυρπολήσουν. Είναι ο ρόλος που θέτει το ερώτημα:
Γιατί έγινε ο πόλεμος; Γιατί γίνονται οι πόλεμοι;».
Λήδα Τασοπούλου, ηθοποιός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.